Yerinde İncelemeyi Engelleyen Teşebbüse, Rekabet Kurulu Tarafından İdari Para Cezası

Rekabet Kurulu, 13 Eylül 2022 tarihinde yayımlanan 03.03.2022 tarihli, 22-11/161-65 sayılı kararı ile Kurul'ca 19.01.2022 tarihinde başlatılan ön araştırma kapsamında, 20.01.2022 tarihinde yerinde inceleme yapılmak istenen eski unvanı MASI·T Maden Suları Işletmesi ve Ticaret AS¸ yeni unvanı ise Kınık Maden Suları AS¸ olan teşebbüsün veri silmek suretiyle yerinde incelemeyi engellediğine ve bu nedenle, 4054 sayılı Kanun'un 16. maddesinin birinci fıkrasının (d) bendi uyarınca Kınık Maden Suları AS¸'ye Türkiye'de 2020 yılında elde ettiği toplam cirosunun binde beşi oranında olmak üzere idari para cezası verilmesine karar vermiştir.

Dosya konusu olay şöyle gerçeklemiştir: yerinde inceleme yapmak üzere görevlendirilen meslek personeli tarafından 20.01.2022 Perşembe günü saat 10:40'ta teşebbüs merkezine gidilmiştir. Saat 10:44'te, teşebbüste hazır bulunan Mali Işler Müdürüne, görevli meslek personelinin yetki belgeleri ve Rekabet Kurumu kimlik kartları ibraz edilmiştir. Akabinde, yürütülmekte olan ön araştırma hakkında bilgi verilerek yerinde inceleme yapılacağı ifade edilmiştir. Teşebbüs Yönetim Kurulu Üyesi'nin hastanede olduğunun öğrenilmesinin akabinde kendisinin işlerini bitirmesini müteakip teşebbüs merkezine gelmesi talep edilmiştir.

Bu aşamada, 4054 sayılı Kanun'un 14. ve 15. maddelerinin raportörlere verdiği yetkiler, aynı Kanun'un 16. ve 17. maddesinde düzenlenen para cezaları ve yerinde inceleme usulü hakkında Kurum meslek personellerince detaylı bilgilendirme yapılmış ve buna ek olarak teşebbüs geneline bir duyuru yapılarak teşebbüs çalışanlarına; an itibariyle görevli meslek personeli tarafından yerinde incelemenin başlatıldığı, yerinde inceleme tamamlanana kadar bilgisayar, elektronik posta ve sair veri depolama cihazlarından hiçbir suretle e- posta, bilgi, belge ve yazışmanın silinmemesi aksi takdirde bu durumun tespitinin mümkün olduğu ve böyle bir tespitin silinen içeriklerden bağımsız olarak yerinde incelemenin engellenmesi veya zorlaştırması olarak değerlendirilebileceği konusunda uyarı yapılabileceği de teşebbüs yetkililerine aktarılmıştır.

Devamla, saat 10:55'te Mali Işler Müdüründen teşebbüsün organizasyon şeması talep edilmiş, saat 11:25'te organizasyon şeması yerinde incelemede görevli meslek personeline sunularak inceleme yapılması uygun görülen çalışanlar görevli meslek personeli tarafından tespit edilmiştir. Bu tespit doğrultusunda, inceleme yapılmasına karar verilen ve o an itibarıyla teşebbüste hazır bulunmayan sırasıyla; Genel Müdür ile saat 11:32 - 11:35 arasında, Satış Müdürü ile saat 11:35 - 11:39 arasında, Yönetim Kurulu Üyesi ile de saat 11:53 - 11:57 arasında telefon görüşmeleri gerçekleştirilmiştir. Bu telefon görüşmelerinde her üç kişiye yerinde inceleme konusu ve usulü hakkında bilgi verilerek, elektronik ortam ve bilişim sistemlerinde tutulan hiçbir verinin silinmemesi uyarısında bulunulmuş, yerinde incelemenin engellenmesi ya da zorlaştırılması durumunda teşebbüsün cezai yaptırıma maruz kalabileceği hususları ifade edilmiştir.

Saat 12:41'de Yönetim Kurulu Üyesinin bilgisayarının bir teşebbüs çalışanı tarafından teşebbüs merkezine getirilmesinin akabinde bilgisayarda inceleme yapılmaya başlanmış ve E-posta hesabında yapılan incelemede Outlook arama geçmişinde "park" "cam" ve kimi isim aramalarına ilişkin kayıtlarının olduğu görülmüş olup, inceleme ekibi tarafından söz konusu kayıtların ekran görüntüsü alınmıştır. Ayrıca yapılan incelemede olay görüntüleyicisi (Eventlogs) kayıtlarına Microsoft Outlook'a ait üç adet "Bu öğe kalıcı olarak silinecek" uyarısının bir adet de "Silinmiş öğeler klasöründeki tüm öğeler kalıcı olarak silinecek" uyarısının düştüğü görüldüğünden bu üç adet e-postanın silindiği tespit edilmiştir. Söz konusu e-postaların ve silinmiş öğelerin silme işlemleri herhangi bir verinin silinmemesi uyarısının tekrar yapıldığı 11:53-11:57 saat aralığından sonra olmak üzere saat 12:09 ile 12:21 arasında gerçekleştirilmiştir. E-posta hesabındaki silinen içeriklere ulaşılamamış olup inceleme ekibi tarafından söz konusu işlemlerin ekran görüntüsü alınmıştır.

Diğer yandan hakkında inceleme yapılan bir diğer şahsın, teşebbüse gelmesinin akabinde kendisi tarafından kullanılan mobil cihaz adli bilişim cihazı ile saat 14:00'te ilgilinin refakatinde incelenmeye başlanmış olup, cihazda gerçekleştirilen incelemede BEYPAZARI Yönetim Kurulu Başkanı ile gerçekleştirilen geçmiş tarihli WhatsApp sohbet içeriklerinin ve mobil cihazdaki arama kayıtlarının, yerinde incelemeye başlandıktan (saat 10:44) sonra silindiği tespit edilmiştir. Silinen içeriklere ulaşılamamıştır. inceleme ekibi tarafından bahse konu silme işlemine dair ekran görüntüleri, bu görüntülerin depolandığı ortamın hash değeri ve sürece dair teknik rapor alınmıştır.

Bununla birlikte, teşebbüste o an hazır bulunmayan ve bilgisayarına uzaktan bağlantı yoluyla erişilerek inceleme yapılan Satış Müdürünün e-posta hesabından altı adet e-postanın silindiği tespit edilmiştir. Söz konusu e-posta silme işlemi, e-postaların silinmemesi uyarısının tekraren yapıldığı 11:35-11:39 saat aralığından sonra olmak üzere saat 12:24 ile 12:26 arasında gerçekleştirilmiştir. E-posta hesabındaki silinen içeriklere ulaşılamamış olup inceleme ekibi tarafından söz konusu işlemlerin ekran görüntüsü alınmıştır.

Son olarak teşebbüste o an hazır bulunmayan ve bilgisayarına uzaktan bağlantı yoluyla erişilerek inceleme yapılan Genel Müdürün e-posta hesabında yapılan incelemede Outlook arama geçmişinde en son kullanılan kelimelerin, "fiyat, bim, rekabet, a101, beypazarı ve şok" olduğu ve iki adet e-postanın silindiği tespit edilmiştir. Söz konusu e-posta silme işlemi, Genel Müdüre, e-postaların silinmemesi uyarısının tekraren yapıldığı 11:32-11:35 saat aralığından sonra olmak üzere saat 12:01'de gerçekleştirilmiştir E- posta hesabındaki silinen içeriklere ulaşılamamış olup inceleme ekibi tarafından söz konusu işlemlerin ekran görüntüsü alınmıştır.

Rekabet Kurulu, konuya ilişkin yaptığı değerlendirmede; "Yerinde inceleme yetkisi, 4054 sayılı Kanun'un ihlal edilip edilmediğinin ortaya çıkarılmasında kullanılan en önemli araçların başında gelmektedir. Bu yetkinin etkin bir şekilde kullanılması, verimli sonuçlar elde edilebilmesi bakımından büyük öneme sahiptir " belirlemesinin akabinde mevzuat hükümlerine ve konuya ilişkin önceki tarihli Kurul kararlarına ve yargı içtihatlarına yer vermiştir.

Ayrıca Bilişim Teknolojileri Dairesinden talep edilen somut olaya ilişkin görüşte yer alan ifadelere de yer verildikten sonra sonuç olarak, Rekabet Kurulu tarafından 4054 sayılı Kanun'un 15. ve 16. maddeleri göz önüne alınmak suretiyle; yerinde incelemenin başlangıç anından sonra teşebbüse ait bazı verilerin teşebbüsün Yönetim Kurulu Üyesi ve Satış Müdürünün e-posta hesaplarından silinmesi, ayrıca kullanılan bir mobil cihazdaki WhatsApp uygulamasından rakip teşebbüs temsilci ile gerçekleştirilen yazışmanın silinmesi gerekçeleriyle meslek personelinin incelemede elde edebileceği olası delil ve bulgulara erişiminin zorlaştırıldığı ve yerinde incelemenin engellendiği/zorlaştırıldığı sonucuna ulaşılmış ve ilgili teşebbüse Türkiye'de 2020 yılında elde ettiği toplam cirosunun binde beşi oranında olmak üzere idari para cezası uygulanmasına karar verilmiştir.